Законнарны аңлату. Диверсия эшчәнлеге өчен җинаять җаваплылыгы.
Россия Федерациясе Җинаять кодексына (алга таба - РФ ҖК) 29.12.2022-ФЗ номерлы Федераль закон белән Россия Федерациясе Җинаять кодексына (алга таба - РФ ҖК) диверсия эшчәнлегенә ярдәм итү өчен җинаять җаваплылыгын регламентлаштыра торган яңа маддәләр кертелүгә, диверсия эшчәнлеген гамәлгә ашыру максатларында укуны узуга, шулай ук диверсион бергәлек оештыруга һәм анда катнашуга бәйле үзгәрешләр кертелде.
Әйтик, РФ Җинаять кодексының 281.1 маддәсе РФ Җинаять кодексының 281 маддәсендә каралган җинаятьләрнең берсе булса да (предприятиеләрне, корылмаларны, транспорт инфраструктурасы объектларын һәм транспорт чараларын, элемтә чараларын, халыкның тормыш белән тәэмин итү объектларын Россия Федерациясенең икътисадый иминлеген һәм оборона куәтен шартлату максатларында җимерүгә яки җимерүгә юнәлдерелгән шартлау, ут төртү яисә башка гамәлләр кылуга), шулай ук затны тулысынча коралландырган яки әзерләүгә юнәлтелгән җинаятьләрнең берсе булса да, затларны аудару, вербовкалау яки башкача җәлеп итү өчен җаваплылыкны күздә тота.
Әлеге җинаятьне кылган өчен законда 8 елдан 15 елга кадәр иректән мәхрүм итү яки гомерлеккә иректән мәхрүм итү рәвешендәге җәза каралган. Күрсәтелгән гамәлләрне зат үзенең хезмәт урыныннан файдаланып башкарганда 10 елдан 20 елга кадәр иректән мәхрүм итү яисә гомерлеккә иректән мәхрүм итү җәзасын күздә тота.
Диверсия ясауда булышлык иткән өчен 10 елдан 20 елга кадәр иректән мәхрүм итү рәвешендәге җәза каралган. Диверсия ясауны оештырган өчен, яки җитәкчелек, шулай ук финанслауны оештырган өчен 15 елдан 20 елга кадәр ирегеннән мәхрүм итү, шулай ук гомерлеккә иректән мәхрүм итү каралган.
Шул ук вакытта РФ Җинаять кодексының 281.1 маддәсендә диверсияне финанслауда, булышлык күрсәтүдә нәрсә аңларга кирәклеге турында аңлатмалар бирелгән, шулай ук җинаять җаваплылыгыннан азат итү өчен нигезләр күрсәтелгән.
Әйтик, диверсияне финанслауда акчаларны бирү яки җыю, яисә финанс хезмәтләре күрсәтү аңлашыла, алар моның өчен билгеләнгән булуын аңлап, шулай ук диверсия белән бәйле җинаятьләрнең берсен булса да финанслау яки оештыру төркемен, законсыз коралланган оешманы, шул ук максат белән булдырылган җинаятьчел бергәлекне тәэмин итү максатларында затны финанслау яки башка матди тәэмин итү.
Эшкә булышлык итү дигәндә, җинаятьне кылган советлар, күрсәтмәләр, мәгълүмат, чаралар яки җинаять кылу кораллары ярдәмендә аңлы рәвештә булышлык күрсәтү, шулай ук җинаятьчене, чараларны, коралларны, җинаять кылу эзләрен яки җинаятьчел юл белән табылган предметларны яшереп калдыру, шулай ук мондый предметларны сатып алу яки сату турындагы вәгъдәләр аңлашыла.
Закон чыгаручы тарафыннан хакимият органнарына вакытында хәбәр ителгән очракта яисә аны финанслаган яки башкаруга ярдәм иткән җинаятьне булдырмау, чикләү ярдәм иткән очракта гаепле кешене җинаять җаваплылыгыннан азат итү тәртибе аңлатылды.
РФ Җинаять кодексының 281.2 маддәсе диверсион эшчәнлек алып бару максатыннан белем алу өчен, шул исәптән физик һәм психологик әзерлек буенча дәресләр барышында, мондый җинаятьләр кылу ысулларын, корал, шартлаткыч җайланмалар, агулаучы, шулай ук тирә-юньдәгеләр өчен куркыныч тудыручы башка матдәләр һәм предметлар алу өчен, белем, гамәли күнекмәләр алу өчен җинаять җаваплылыгын күздә тота. Әлеге җинаятьне кылган өчен 1 елдан 2 елга кадәр иректән мәхрүм итү яки гомерлеккә иректән мәхрүм итү рәвешендәге җәза каралган.
Шул ук вакытта әлеге маддәне искәрмә шулай ук карала торган җинаятьне кылган затны азат итү өчен нигез булып тора, әгәр ул хакимият органнарына диверсион эшчәнлек башкару максатларында белем алу узу турында хәбәр итсә, кылынган җинаятьне ачарга яисә мондый укуны оештырган яисә финанслаган башка затларны ачыкларга ярдәм иткән булса, шулай ук аны үткәрү урыннарын.
РФ Җинаять кодексының 281.3 маддәсе диверсион бергәлек, ягъни диверсион эшчәнлекне тормышка ашыру максатларында алдан ук берләшкән яки диверсия әзерләү яки башкару өчен, яисә диверсияне пропагандалау, аклау һәм яклау максатларында башка җинаятьләр өчен, ә шулай ук мондый диверсион бергәлек җитәкчелеге, аның өлеше яки мондый бергәлеккә керүче структур бүлекчәләр тарафыннан җинаять җаваплылыгын күздә тота.
Әлеге җинаятьне кылган өчен 15 елдан 20 елга кадәр иректән мәхрүм итү яки гомерлеккә иректән мәхрүм итү рәвешендәге җәза каралган. Диверсия бергәлегендә катнашкан өчен 5 елдан 10 елга кадәр иректән мәхрүм итү рәвешендәге җәза билгеләнергә мөмкин. Шул ук вакытта РФ Җинаять кодексының 1 һәм 2 өлешләре санкцияләре шулай ук штраф рәвешендә өстәмә җәза билгеләү мөмкинлеген дә күздә тота.
РФ Җинаять кодексының 281.3 маддәсе искәрмәсе диверсион бергәлектә катнашуны үз иреге белән туктаткан һәм аның барлыгы турында хәбәр иткән затны азат итү тәртибе турында аңлатмалар бирә. Шул ук вакытта затны тоткарлаган вакытта яисә кулга алганнан соң диверсион бергәлектә катнашуны ирекле туктату дип таныла алмый, йә тикшерү яки башка процессуаль гамәлләрнең әлеге затка карата җитештерү башланган вакытта.
Шулай ук РФ Җинаять кодексының 281.3 маддәсе искәрмәсе буенча диверсияне хуплау, диверсияне аклау һәм аны пропагандалау астында нәрсә аңларга кирәклеге турында аңлатмалар бар. Диверсиягә ярдәм итү - хезмәт күрсәтү, диверсия эшчәнлеген гамәлгә ашыруга ярдәм итә торган матди, финанс яки теләсә нинди башка ярдәм күрсәтү. Диверсияне аклау булып диверсион эшчәнлекнең максатларын һәм практикасын дөрес, ярдәмгә һәм охшатуга мохтаҗ дип тану турында ачык белдерү тора.
Диверсияне пропагандалау-диверсия эшчәнлеген гамәлгә ашыру кирәклегенә ышаныч формалаштыруга юнәлдерелгән материалларны, мәгълүматны тарату буенча эшчәнлек.