Татарстан Республикасы территориясендә метеорологик күренешнең интенсивлыгын кисәтү турында консультация
Хөрмәтле гражданнар! «Татарстан Республикасы Гидрометеорология һәм әйләнә-тирә мохит мониторингы идарәсе» ФДБУдан:
2024 елның 21 гыйнвары 18.00 сәгатьтән 22 гыйнвар 09.00 сәгатькә кадәр
метеорологик күренешнең интенсивлыгын кисәтү турында консультация.
2024 елның 22 гыйнварында төнлә һәм иртән Татарстан Республикасы территориясендә урыны белән һава температурасының -25 кадәр төшүе көтелә; төнлә аерым районнарда бераз кар, 1-2 км кадәр күрү начарлану белән буран, 15-16 м/с көчле җил сакланачак.
Россия гадәттән тыш хәлләр министрлыгының Татарстан Республикасы буенча Баш идарәсе:
Салкыннан һәм өшүдән саклану өчен, урамга чыкмаска, балаларны, йорт хайваннарын урамда озак тотудан сакларга һәм ерак сәяхәтләрдән тыелырга кирәк.
Өшү куркынычының төп факторлары булып: тыгыз һәм дымлы кием һәм аяк киеме, кан тамырлары белән проблемалар, алкоголь исереклеге, шулай ук хәлсезлек һәм артык арыганлык тора. Салкыннан саклану өчен катламлы киенегез – һава катламнары җылылыкны саклый, җылы инсоллар һәм йон носки киегез – алар дымны сеңдерәләр, аякларны коры калдыралар, җылы бияләйләр, баш киеме һәм шарфсыз салкынга чыкмагыз; даими актив хәрәкәт кирәк.
Көчле салкыннарда ерак йөрмәү һәм сәяхәт итмәү яхшырак. Автомобиль механизмнарында юл-транспорт һәлакәтләре һәм кинәт килеп чыккан хаталар куркынычы кискен арта. Машина йөртүчеләргә дә үз куркынычсызлыкларын истә тотарга кирәк-сезон буенча киенергә, җылы кием һәм аяк киеме турында онытмаска, кайнар чәй запасы, мөмкин кадәр ягулык запасы булырга тиеш.
Автомобильдә начар күрү шартларында хәрәкәт иткәндә артык үзгәртеп корулардан, узып китүләрдән баш тартырга кирәк.
Кинәт тормозлаудан сакланырга: туктарга җыенган очракта тизлекне җайлы киметергә кирәк. Тормоз педаленә берничә тапкыр басыгыз, шуның белән артыгызда хәрәкәт итүче машина йөртүчеләрне кисәтүче сигнал бирегез.
Мөмкин булса, сәяхәтләрдән, табигатьтә озак йөрүдән баш тартыгыз.
Өшегәндә беренче ярдәм:
Әгәр дә ул туңу булса-тиешенчә җылыныгыз, җылы бүлмәдә берничә сәгать утырыгыз, ашагыз. Әгәр дә өшү булса, шунда ук табибка мөрәҗәгать итегез. Әгәр дә медицина ярдәме булмаса, җиңелчә яки каты өшү белән нәрсә эшләргә?
- Зыян күрүченең киемен алмаштырыгыз. Дымлы киемен салдырыгыз һәм аны җылы простыня һәм одеялларга төрегез. Зыян күргән тән өлешләренә кагылмаска!
- Җылы суда җылыт. Су температурасы 40-42 0С. Әгәр термометр булмаса, кулыгызның терсәк өлешен суга батырыгыз. Кайнар булмаса, температура дөрес. Туңдырылган урынны суга батырыгыз һәм тире алсу төскә кергәнче һәм сизгерлек кайтканчы тотыгыз. Зыян күргән җир табакның читләренә кагылырга тиеш түгел. Әгәр дә йөзегез яки колакларыгыз өшесә, йомшак сөлге белән компресс ясагыз (суга батырыгыз һәм сыгыгыз).
- Киптерегез һәм төрегез. Тире кызарып чыгу белән, киптерегез һәм зарарланган участокны чиста материя белән каплагыз. Әгәр бу аяк яки кул икән, һәр бармакны урарга, участокны киптерергә һәм зарарланган тире аша үтеп керергә ирек бирмәс өчен, бармаклары арасында мамык шарлар салырга кирәк.
- Сыеклык җитмәүне тутырыгыз. Алкогольдән башка җылы эчемлекләр. Бу нормаль тән температурасын торгызырга һәм кан әйләнешен яхшыртырга ярдәм итәчәк.
Янгын куркынычсызлыгы кагыйдәләрен истә тотыгыз һәм үтәгез:
· алкоголь эчмәгез, беркайчан да караватта тәмәке тартмагыз!
· балаларны күзәтүсез калдырмагыз, аларны янгын куркынычсызлыгы кагыйдәләренә өйрәтегез;
· беркайчан да электр чыбыкларын кулланмагыз, электр челтәрен артык йөкләмәгез, электр җылыткычларын кулланганда сак булыгыз;
· электр һәм газ приборларын караучысыз калдырмагыз.
Буран - җил белән карны җир өстендәге һава катламына күчерү.
Җир асты, түбәнге һәм гомуми буранны аерып күрсәтәләр. Җир астында һәм Түбән буран вакытында элек төшкән кар яңадан бүленә, гомуми буран вакытында, яңадан бүлү белән бергә, болытлардан кар төшә.
Көчле буран вакытында нишләргә?
Бары тик чарасыз калган очракта гына биналардан чыгыгыз. Ялгызы гына чыгу тыела. Гаилә әгъзаларына яки күршеләргә кая баруыгызны һәм кайчан кайтуыгызны хәбәр итегез. Автомобильдә зур юллар һәм шоссе буенча гына хәрәкәт итәргә мөмкин. Машинадан чыкканда, аннан читкә китмәгез. Юлда туктагач, сигналны өзлексез кычкырып җибәрегез, капотны күтәрегез яки якты тукыманы антеннага асып куегыз, машинада ярдәм көтегез. Шул ук вакытта моторны вентиляцияне тәэмин итү һәм углерод газы белән агулануны булдырмау өчен пыяланы ачып калдырырга мөмкин. Әгәр дә сез торак пункттан читтә җәяү йөргәндә ориентацияне югалтсагыз, беренче йортка керегез, кайда икәнегезне ачыклагыз һәм, мөмкин булса, буран беткәнче көтегез. Әгәр дә хәлегез китсә, сыену урыны эзләгез һәм анда калыгыз. Сезгә таныш булмаган кешеләр белән аралашканда игътибарлы һәм сак булыгыз, чөнки табигать афәтләре вакытында автомобиль, фатир һәм хезмәт урыннарыннан урлаулар саны кискен арта.
Әгәр дә сез зур көрткә эләксәгез, сак кына, паникасыз, көрттән үзегез чыгу мөмкинлеге юкмы икәнен ачыклагыз (булган инструментны һәм кулдан килгән чараларны кулланып). ГО һәм гадәттән тыш хәлләр эшләре идарәсенә яки торак пункт администрациясенә көртләрнең характеры һәм аларны мөстәкыйль рәвештә үтеп булмавы турында хәбәр итегез. Әгәр дә кар өемнәрен үзегез ерып чыга алмыйсыз икән, коткару бүлекчәләрендә эшләүчеләр белән элемтә урнаштырырга тырышыгыз. Радионы (телевизорны) кабызыгыз һәм җирле хакимият күрсәтмәләрен үтәгез. Җылылыкны саклау һәм азык-төлек запасларын экономияләү өчен чаралар күрегез.
Машина йөртүчеләргә
Машина йөртүчеләргә, бигрәк тә ерак араларга сәяхәт итәргә ниятләүчеләргә, үз автомобильләренең техник торышына аерым игътибар бирергә кирәк. Сәяхәт вакытына карап, киләсе ике тәүлек өчен һава торышын ачыклагыз. Елның салкын вакытында озак вакытка ерак юлга чыгыр алдыннан, машинаның җылылык изоляциясе турында алдан кайгыртыгыз. Сәяхәт алдыннан двигатель һәм батарея эшен тикшерегез, ягулык туплагыз, яхшы антифриз салыгыз. Тикшерелмәгән автозаправка станцияләрендә ягулык салмау мөһим, чөнки сыйфатсыз ягулык начар нәтиҗәләргә илтергә мөмкин. Алдан җылы әйберләр һәм продуктлар тупларга кирәк, кәрәзле телефон өчен заряд җайланмасын онытмагыз.
Насос, буксирлы трос, баллон ачкычы һәм домкрат булуын тикшерегез.
Әгәр дә юлда ватылып калсагыз
Машина алдында һәм аның артында кисәтүче билгеләр куегыз, Бу киселгән агач яки аерылып торган әйберләр булырга мөмкин. Әгәр машина эшли икән, вентиляцияне тәэмин итү һәм углерод газы белән агулануны булдырмау өчен пыяланы ачарга кирәк. Машинаны озак тукталыш яки төн кунарга җилгә каршы куярга кирәк, шулай иткән очракта газ кабинаның һәм салонның ачык тәрәзәләренә эләкми. Үз иминлегең өчен шулай ук вакыт-вакыт җил юнәлешен тикшерергә кирәк. Шулай ук, төтен торбасының боз һәм кар белән капланмавын күзәтү дә мөһим. Әгәр машина ватылган икән, курыкмагыз, ашыгыч оператив хезмәтләрнең 101 бердәм номерын языгыз, үз проблемагыз турында хәбәр итегез һәм урыныгызның координаталарын тапшырыгыз. Җылылыкны саклау һәм булган азык-төлек запасларын экономияләү өчен чаралар күрегез. Утын тупларга тырышыгыз, алар булмаса, янучан материалларны яндырырга мөмкин - алар гадәттә шактый күп була.
Җил көчәйгәндә:
1. Бинаның эчендә булырга, аннан чыгуны чикләргә киңәш итәбез. Балаларны олылар карамагында калдыру мөһим.
2. Әгәр көчле җил вакытында Сез урамда калсагыз, җир асты кичүләрендә яки биналарның подъездларында яшеренергә киңәш итәбез. Йорт диварлары янында көчле җилдән качып ятарга кирәкми, чөнки түбәдән шифер һәм башка түбә ябу материаллары төшүе мөмкин. Бу шулай ук җәмәгать транспорты тукталышларына, төзелеп бетмәгән биналарга да кагыла.
3. Урамда реклама щитларыннан, элмә такталардан, юл билгеләреннән, электр тапшыру линияләреннән ераграк торырга кирәк.
4. Биек агачлар янында булырга, шулай ук алар янында автотранспорт куярга ярамый - җил белән сынган ботаклар зур куркыныч тудыра ала.
5. Көчле җил вакытында электр тапшыру линиясе астында басып тору һәм өзелгән электр үткәргечләргә килү куркыныч.
6. Куркынычны өске катларның тәрәзәләреннән төшкән ватык пыялалар, шулай ук түбә элементлары һәм җил белән өзелгән әвәләп ясаган декор элементлары тудыра ала. Төзелеп килүче яки ремонтлана торган биналар янында мондый куркыныч арта.
7. Йортларның барлык тәрәзәләрен дә тыгыз итеп ябырга, балконнардан тышка чыгарга мөмкин булган предметларны алып куярга кирәк.
8. Торак яки эш урынында тәрәзәләрдән мөмкин кадәр ераграк торырга кирәк.
Һәркайсы бәла-каза очрагында сез һәрвакыт «112» бердәм ашыгыч хезмәтләр чакыру номерына мөрәҗәгать итә аласыз. Шалтыратулар шәһәр һәм кәрәзле телефоннардан тәүлек әйләнәсе бушлай кабул ителә.