Коррупциячел хокук бозулар өчен нинди җаваплылык каралган?
Коррупциягә каршы мөһим хокукый чара булып юридик җаваплылык билгеләү тора. Өстәвенә, коррупцион дисциплинар җинаять, коррупцион административ хокук бозу һәм коррупцион җинаять арасындагы нәтиҗәләрнең авырлыгы буенча төгәл чикне билгеләргә кирәк.
Биш төрле җаваплылык бар:
- җинаять,
- административ,
- гражданлык-хокукый,
- дисциплинар һәм матди.
Коррупциячел хокук бозулар субъектлары җинаять, административ яки гражданлык җаваплылыгына, ә вазифаи затлар шулай ук дисциплинар җаваплылыкка тартылырга мөмкин.
Хокук бозу - хокук нормаларын бозучы гамәл (гамәл яки гамәл итмәү). Хокук бозуларны түбәндәге төрләргә бүлеп була:
- җинаятьләр (җинаятьчел хокук бозулар),
- административ хокук бозулар,
- гражданлык-хокукый һәм дисциплинар җинаятьләр.
Россия Федерациясе Җинаять кодексының 14 статьясының 1 өлеше (алга таба – РФ Җинаять кодексы) нигезендә, РФ Җинаять кодексының җәза куркынычы астында тыелган җәмгыятькә куркыныч гамәле гаепле дип таныла.
Административ хокук бозу - физик яки юридик затның хокукка каршы, гаепле гамәлләре (гамәлсезлеге), моның өчен Россия Федерациясенең Административ хокук бозулар турында кодексы (алга таба - РФ Административ хокук бозулар турында кодексы) яки Россия Федерациясе субъектларының административ хокук бозулар турында законнары белән административ җаваплылык билгеләнгән (РФ Административ хокук бозулар кодексының 2.1 маддәсе).
Дисциплинар җинаять дип хезмәткәрнең үзенә йөкләнгән хезмәт бурычларын үтәмәве яки тиешенчә үтәмәве аңлатыла.
Гражданлык - хокукый җинаять - билгеле бер хокукый нигезләмәне яки тыюны бозу аша матди яки мораль зыян китерү, нәтиҗәдә яңа мәҗбүри хокукый мөнәсәбәтләр барлыкка килә.
Коррупция җинаятьләренә түбәндәгеләр керә:
- вазифа вәкаләтләрен дөрес кулланмау (РФ ҖК 285 маддәсе),
- ришвәт бирү (РФ ҖК 291 маддәсе),
- ришвәт алу (РФ ҖК 290 маддәсе),
- вәкаләтләрне дөрес кулланмау (РФ ҖК 201 маддәсе),
- коммерцияле ришвәт (РФ ҖК 204 маддәсе).
Административ җаваплылык гражданнарның һәм вазифаи затларның административ хокук бозулар, яки административ җинаятьләр кылган өчен юридик җаваплылык формаларының берсе.
Административ җаваплылыкка үз вазифаи бурычларын үтәмәгән яки тиешенчә үтәмәгән өчен административ хокук бозу кылган очракта вазифаи зат дучар ителә. Административ җаваплылыкның үзенчәлеге булып шулай ук административ җәзаны хокук бозучыга суд кына түгел, ә төрле органнарның вазифаи затлары да йөкли ала.
РФ Административ хокук бозулар кодексының коррупциягә каршы торуга юнәлдерелгән нормасы бар (19.29 статья) «Дәүләт хезмәткәрен (элекке дәүләт хезмәткәрен) хезмәт эшчәнлегенә законсыз җәлеп итү».
Хезмәт законнарында, дәүләт һәм муниципаль хезмәт турындагы законнарда, шулай ук махсус законнарда каралган чараларны куллану дисциплинар җаваплылык булып тора. Һәркемнең дәүләт хакимияте органнарының яки аларның вазифаи затларының законсыз гамәлләре (яки эш итмәве) китергән зыянны дәүләт тарафыннан каплау хокукы бар. Бу хокук Россия Федерациясе Конституциясе белән бирелгән.
Татарстан Республикасы Дәүләт алкоголь инспекциясенең Арча территориаль органы