Товар (эш, хезмәт) турында тиешле булмаган мәгълүмат өчен җитештерүченең җаваплылыгы
РФ 1992 елның 7 февралендәге 2300-I номерлы "кулланучылар хокукларын яклау турында" гы законы (алга таба – Закон) товар (эшләр, хезмәтләр) турында мәгълүмат бирү кагыйдәләрен регламентташтыра һәм товар (эш, хезмәт) турында тиешле булмаган мәгълүмат өчен җитештерүченең (башкаручының, сатучының, агрегатор хуҗасының) җаваплылыгын билгели.
Кулланучылар еш кына намуссыз сатучылар тарафыннан товарларга (эшләргә, хезмәтләргә) мәгълүмат бирелмәү очракларын очраталар.
РФ «Кулланучылар хокукларын яклау турында» гы Законының 10 статьясы нигезендә, җитештерүче (башкаручы, сатучы) кулланучыга товарлар (эшләр, хезмәтләр) турында кирәкле һәм ышанычлы мәгълүматны вакытында бирергә тиеш.
Товар (эшләр, хезмәтләр) турында мәгълүмат үз эченә алырга тиеш:
• техник регламентның исеме яки Россия Федерациясенең техник көйләү турында законнары белән билгеләнгән һәм товарның туры килүен мәҗбүри раслауны күрсәтүче башка билгеләмә;
• товарларның (эшләрнең, хезмәтләрнең) төп куллану үзлекләре турында мәгълүмат, азык-төлек продуктларына карата составы турында мәгълүмат (шул исәптән азык-төлек продуктларын әзерләү процессында кулланылган азык-төлек өстәмәләренең, биологик актив өстәмәләрнең атамасы, азык-төлек продуктларында күрсәтелгән организмнарның составы түбәндәгечә булган очракта ген-инженер-модификацияләнгән организмнар кулланып алынган компонентларның булуы турында мәгълүмат компонент тугыз дистәдән артык процентны тәшкил итә), азык-төлек кыйммәте, билгеләнеше, азык-төлекне куллану һәм саклау шартлары турында, әзер ризыкларны әзерләү ысуллары, авырлыгы (күләме), ризыкларны әзерләү һәм төрү (пакетлау) датасы һәм урыны, шулай ук аерым авыруларда куллану өчен каршы күрсәтмәләр турында мәгълүмат;
• товарларны (эшләрне, хезмәтләрне) сатып алу бәясе һәм шартлары, шул исәптән товарларны (эшләрне, хезмәтләрне) кулланучыга тапшырганнан соң (башкарганнан соң, күрсәткәннән соң) билгеле бер вакыт үткәч, кулланучы түләргә тиеш булган тулы сумманы һәм бу сумманы түләү графигын түләгәндә;
• билгеләнгән булса, гарантия вакыты;
• товарларны (эшләрне, хезмәтләрне)нәтиҗәле һәм куркынычсыз куллану кагыйдәләре һәм шартлары;
• мондый мәгълүматның булуы турындагы таләп энергияне саклау һәм энергия нәтиҗәлелеген арттыру турындагы законнарга ярашлы рәвештә билгеләнгән товарларның энергия нәтиҗәлелеге турында мәгълүмат;
• товарларның (эшләрнең) хезмәт итү вакыты яки яраклылык вакыты, шулай ук күрсәтелгән сроклар тәмамланганнан соң кулланучының кирәкле гамәлләре һәм мондый гамәлләр үтәлмәгән очракта мөмкин булган нәтиҗәләр турында мәгълүмат, әгәр товарлар (эшләр) күрсәтелгән сроклар тәмамланганнан соң кулланучының тормышы, сәламәтлеге һәм милке өчен куркыныч тудырса яки билгеләнгән максат буенча кулланырга яраксыз булса;
• адрес (урын), җитештерүченең (башкаручының, сатучының), вәкаләтле оешманың яки вәкаләтле шәхси эшмәкәрнең, импортерның фирма исеме (исеме);
• товарларның (эшләрнең, хезмәтләрнең)туры килүен мәҗбүри раслау турында мәгълүмат;
• товарларны сату (эшләр башкару, хезмәт күрсәтү)Кагыйдәләре турында мәгълүмат;
• эшне (хезмәт күрсәтүне) башкарачак конкрет кешегә күрсәтү һәм аның турында мәгълүмат, әгәр бу эшнең (хезмәтнең)характерына карап әһәмиятле булса;
• музыкаль әсәрләрне башкаручылар күңел ачу хезмәтләре күрсәткәндә фонограммаларны куллануга күрсәтмә.
Әгәр кулланучы сатып алган товар кулланылышта булса яки анда җитешсезлек (кимчелекләр) бетерелсә, кулланучыга бу хакта мәгълүмат бирелергә тиеш.
Мәсәлән, кулланучы электр приборын сатып алган. Бу электр приборы туры килми, чөнки ул башка көчәнешле челтәр өчен билгеләнгән. Әгәр Сатучы ышанычлы һәм тулы мәгълүмат бирсә, кулланучы Бу продуктны сатып алмас иде.
Әгәр дә җитештерүче (башкаручы, сатучы) килешү төзегәндә шунда ук сезгә товар турында мәгълүмат бирмәсә, кулланучы сатучыдан (башкаручыдан) килешү төзүдән нигезсез качу аркасында китерелгән зыянны каплауны таләп итәргә, ә килешү төзелгән булса, аны үтәүдән баш тартырга һәм товар өчен түләнгән сумманы кире кайтаруны һәм башка зыянны каплауны таләп итәргә хокуклы.
Килешүне үтәүдән баш тарткан очракта кулланучы товарны (эш нәтиҗәсе, хезмәт күрсәтү, әгәр бу аларның характеры буенча мөмкин булса) сатучыга (җырчыга) кайтарырга тиеш.
Сатучы (башкаручы), сатып алучыга товар (эш, хезмәт) турында тулы һәм ышанычлы мәгълүмат бирмәсә, сатып алучы үз сайлавы буенча хокуклы (законның 12 маддәсе):
• шул ук маркалы товарны (шул ук модельләрне һәм (яки) артикулны)алыштыруны таләп итәргә;
• сатып алу бәясен тиешле яңадан исәпләү белән шул ук товарга башка марканы (модель, Артикул) алыштыруны таләп итәргә;
• сатып алу бәясен чагыштырмача киметүне таләп итегез;
• товарның кимчелекләрен кичекмәстән түләүсез бетерүне яки кулланучы яки өченче зат тарафыннан аларны төзәтү чыгымнарын каплауны таләп итәргә;
• сатып алу-сату килешүен үтәүдән баш тартырга һәм товар өчен түләнгән сумманы кире кайтаруны таләп итәргә. Сатучының таләпләре буенча һәм аның хисабына кулланучы кимчелекләре булган товарны кире кайтарырга тиеш.
Шул ук вакытта кулланучы шулай ук тиешле сыйфатсыз товар сату нәтиҗәсендә китерелгән зыянны тулысынча каплауны таләп итәргә хокуклы. Зыянны кулланучының тиешле таләпләрен канәгатьләндерү өчен әлеге закон белән билгеләнгән вакыт эчендә каплыйлар.
Техник яктан катлаулы товарга карата кулланучы, анда кимчелекләр ачыкланган очракта, сатып алу-сату килешүен үтәүдән баш тартырга һәм мондый товар өчен түләнгән сумманы кире кайтаруны таләп итәргә яки аны шул ук марка товарына (модель, артикула) яки шул ук башка марка товарына (модель, артикула) алыштыруны таләп итәргә хокуклы мондый товар. Бу вакыт узгач, әлеге таләпләр түбәндәге очракларның берсендә канәгатьләндерелергә тиеш::
• товарның җитди җитешсезлеген ачыклау;
• әлеге закон нигезендә билгеләнгән товар җитешсезлекләрен бетерү срокларын бозу;
• товарның төрле кимчелекләрен күп тапкырлар бетерү нәтиҗәсендә, һәр ел гарантия срогы дәвамында утыз көннән артык куллану мөмкин түгел.