Татарстан Росреестры рөхсәтсез төзелешләрне законлаштыру тәртибе турында
Татарстан Республикасы буенча Росреестр Идарәсенең физик затларның күчемсез милеген дәүләт теркәве бүлеге башлыгы Энҗе Мөхәммәтгалиева Татарстан Республикасы Юстиция министрлыгы тарафыннан җирле үзидарә органнары хезмәткәрләре өчен «үз белдеклелек белән бәйле мәсьәләләрне хокукый җайга салу " темасына үткәрелгән видеоконференциядә катнашты.
Чара барышында Татарстан Росреестр вәкиле 2018 елның 4 августыннан шәхси торак төзелеше объектларын (ИЖС) һәм бакча йортларын рәсмиләштерүнең уведомление тәртибе кертелгән Федераль законның төп нигезләмәләренә игътибарны юнәлтте һәм күрсәтелгән көнгә кадәр Торгызылган күчемсез милек объектларын рәсмиләштерү белән бәйле сорауларга җавап бирде, ләкин теркәлмәгән хокукларга җавап бирде.
Тәкъдим итәбез сезнең игътибарга Иң Еш Бирелә Торган Сораулар һәм җаваплар аларга.
Җир хокукы тиешенчә рәсмиләштерелгән очракта, иске төзелгән торак йортка милек хокукын ничек теркәргә була?
«Күчемсез милекне дәүләт теркәве турында» 13.07.2015 ел, №218-ФЗ Федераль законның 40 статьясындагы 10 өлеше нигезендә (алга таба – теркәү турында Закон) дәүләт кадастр исәбе һәм төзелгән бинага яки корылмага хокукларны дәүләт теркәве объектны файдалануга һәм мондый күчемсез милек объекты урнашкан җир кишәрлегенә хокук билгели торган документ нигезендә гамәлгә ашырыла.
2017 елның 1 гыйнварына кадәр дәүләт кадастр исәбенә кую өчен ИЖС объектларына төзелешкә рөхсәт алу таләп ителде.
2004 елның 29 декабрендәге «РФ Шәһәр төзелеше кодексын гамәлгә кертү турында " 191-ФЗ номерлы Федераль законның 8 статьясындагы 4 өлеше нигезендә, 01.03.20 елга кадәр торак-коммуналь хуҗалык объектларын файдалануга тапшыруга рөхсәт алу таләп ителми.
Игътибарга
РФ Граждан кодексының 222 статьясындагы 1 пункты нигезендә үз белдеге белән үз белдеге белән төзелгән бина, корылма яисә билгеләнгән тәртиптә бирелмәгән җир кишәрлегендә төзелгән яисә барлыкка килгән башка корылма яисә әлеге объектны төзүдә рөхсәт ителми торган җир кишәрлегендә яисә моңа закон нигезендә кирәк булган килештерүләр, рөхсәтләр, рөхсәтләр, рөхсәтләр яисә шәһәр төзелеше һәм төзелеш нормаларын һәм кагыйдәләрне бозып төзелгән яисә башка корылма, тиешле килештерүләр, рөхсәтләр һәм (яки) күрсәтелгән шәһәр төзелеше һәм төзелеш нормалары һәм кагыйдәләре төзелә башлаган яки үз белдеклелек белән төзелгән бина барлыкка килгән көнгә билгеләнгән һәм үз белдеге белән төзелгән корылмаларны ачыклау датасына гамәлдә булып тора.
Дәүләт теркәвенә бирелгән документларны хокукый экспертиза буенча дәүләт регистраторы тарафыннан мондый объектларга бирелгән хокукларның дәүләт регистраторы үткәргән вакытта әлеге объект үз белдеге белән төзелгән һәм күчемсез милек объекты булдырылган җир участогының, чыннан да, тиешле затка индивидуаль торак төзелеше максатлары өчен бирелгән булу-булмавы мәсьәләсе өйрәнелә. Моннан тыш, вәкаләтле органнан белешмәләр соратып алына, рөхсәт документлары бирелдеме?
Хокук дәүләт регистраторы Вәкаләтле органда индивидуаль торак йорт төзүгә рөхсәт бирү турындагы белешмәләрне соратып ала, әгәр аның турында мәгълүматлар күчемсез мөлкәтнең бердәм дәүләт реестрында булмаса, яисә гариза бирүчегә әлеге органнан мондый документның булмавы турында җавап кергән очракта төзелешкә рөхсәт бирергә тәкъдим итә (документ бирү турында мәгълүматлар).
Әгәр шәхси торак йорт төзү белән РФ Шәһәр төзелеше кодексы гамәлгә кергәнче тәмамланган булса (2004 елның 30 декабре) рөхсәт документлары сыйфатында дәүләт регистраторы тарафыннан соратып алына (мөрәҗәгать итүче тарафыннан тәкъдим ителә) документ күчермәсе (шул исәптән архив документлары) яки объект төзелеше чорында гамәлдә булган тәртиптә бирелгән документтан архив өземтәсе яисә мондый объект төзелешен гамәлгә ашыру өчен рөхсәтне раслаучы документтан архив Өземтә алына ала.
1991 елга кадәр төзелеп беткән шәхси торак йортка карата дәүләт регистраторы тарафыннан соратып алынырга мөмкин (мөрәҗәгать итүче тарафыннан тәкъдим ителгән), шул исәптән архив күчермәләре:
- төзелешкә рөхсәт ителгән файдалану төре белән җир кишәрлеге бирү, сатып алу турында документ;
- мондый объектны төзү чорында гамәлдә булган тәртиптә дәүләт хакимиятенең вәкаләтле органы белән төзелгән төзелеш өчен җир кишәрлеге бирү турында шартнамә.
Моннан тыш, индивидуаль торак төзелеше объекты 2000 елга кадәр төзелгән очракта, әлеге күчемсез милек объектына теркәлгән хокуклар турында 2000 елның 1 гыйнварына мәгълүматлар алу өчен техник инвентаризация бюросына запрос җибәрелә. Теркәлгән хокук турында җавап килгән очракта, мөрәҗәгать итүчегә хокук билгеләү документын тапшырырга тәкъдим ителә, аның нигезендә дәүләт пошлинасын түләү белән Техник инвентаризация органы теркәлгән.
Рөхсәт ителгән документация вәкаләтле орган тарафыннан күрсәтелмәгән һәм мондый документларның булмавы турындагы запросларга җаваплар алынган очракта, мондый йорт башбаштаклык билгеләре бар. Бу очракта корылмага милек хокукын тану өчен судка мөрәҗәгать итәргә киңәш итәбез.
Ләкин рөхсәт документларын алу турында башкарма органнарга мөрәҗәгать итмичә үз белдеге белән төзелгән корылмаларга хокукларны тану буенча суд практикасы баш тартуларга кайтып кала, шуңа бәйле рәвештә рөхсәт документларын алган өчен җирле үзидарә органына (ММИ) мөрәҗәгать итәргә киңәш итәбез (хәзерге вакытта төзелешне тәмамлау турында хәбәрнамә белән). Әгәр ММИ мөрәҗәгать итүчегә төзелгән объектның туры килүе турында хәбәрнамә җибәрсә, мөрәҗәгать итүче җир кишәрлегенә хокук билгеләүче документлар нигезендә торак йортка милек хокукын дәүләт теркәве өчен идарәгә мөрәҗәгать итә ала.
Рөхсәт документлары булган очракта, Хокук иясе Татарстан Росреестрына мөстәкыйль рәвештә мөрәҗәгать итә. Мондый объектларга милек хокукы әлеге ИЖС объекты төзелгән җир кишәрлегенә хокук билгеләүче документлар нигезендә теркәлә.
Күптән төзелгән шәхси торак йортны ничек кадастр исәбенә куярга һәм милеккә рәсмиләштерергә? Йорт янындагы җир кишәрлегенә хокук теркәлгән.
ИЖС (иске төзелеш) объекты дәүләт кадастр исәбендә тормаса һәм төзелешкә рөхсәт булмаса, 2018 елның 4 августыннан гамәлгә кертелгән 340-ФЗ номерлы Закон нигезендә 2019 елның 1 мартына кадәр хәбәр итү тәртибе буенча ОМСГА планлаштырылган төзелеш турында хәбәр җибәрергә кирәк иде. Әгәр мондый белдерү күрсәтелгән көнгә кадәр җибәрелгән һәм планлаштырылган төзелешнең туры килүе турында хәбәр алынган булса, алга таба төзелеш тәмамлану турында хәбәрнамә җибәрергә кирәк, аңа кирәкле документларны кушып. Дәүләт хакимияте органы яки җирле үзидарә органы тарафыннан төзелешкә рөхсәт бирүгә вәкаләтле дәүләт хакимияте органы яисә җирле үзидарә органы тарафыннан, төзелеш яисә реконструкция тәмамланганнан соң, торак-коммуналь хуҗалык комплексы объектын төзү яки үзгәртеп коруга хәбәр алынганнан соң җиде эш көненнән дә соңга калмыйча, хокукларны теркәү органына дәүләт кадастр исәбе һәм хокукларны дәүләт теркәвенә алу турында гариза һәм аңа кушып бирелә торган документлар (шул исәптән ИЖС объектын төзү яисә реконструкцияләгәннән соң, төзүче тарафыннан тәкъдим ителгән техник план һәм тд.) төзүчегә төзелгән ИЖС объектының туры килмәве турында хәбәр җибәрү өчен РФ Шәһәр төзелеше кодексында күрсәтелгән нигезләр булмаганда.
Планлаштырылган төзелеш турында 2019 елның 1 мартына кадәр хәбәр җибәрелмәгән булса, мондый торак йорт төзелешенә рөхсәт булмау сәбәпле, үз белдеге белән төзелгән билгеләр бар, шуңа күрә милек хокукын таныган өчен судка мөрәҗәгать итәргә туры киләчәк.
Төзелеш чорында җир участогын арендалау килешүенең гамәлдә булу срогы чыккан һәм төзелеш аренда срогын озайтмыйча тәмамланган очракта, бина үз белдеге белән төзелгән корылма булып торамы? Мондый корылмаларга хокукны ничек теркәргә?
Төзелгән бинага хокукларны дәүләт теркәве турында законның 40 статьясындагы 2 өлеше нигезләмәләре нигезендә, корылма мондый объектларга хокукларны дәүләт теркәвенә алган вакытта әлеге объектлар төзү максатлары өчен бирелгән аренда шартнамәсенең гамәлдә булу срогы чыккан очракта гамәлгә ашырыла, шул ук вакытта әлеге күчемсез милек объектларын файдалануга тапшыру мизгеленә аренда килешүе срогы тәмамланмаган очракта гына гамәлгә ашырыла.
Индивидуаль торак төзелеше яки бакча йортының төзелгән яки үзгәртеп корылган объектларының шәһәр төзелеше эшчәнлеге турындагы законнар таләпләренә туры килүе турында белдерү аренда килешүе гамәлдә булу срогы чыкканчыга кадәр алынган булса, мондый объект үз белдеге белән төзелмәячәк, дип уйлыйбыз.
Әгәр дә бина аренда килешүе гамәлдә булу срогы чыкканнан соң файдалануга тапшырылган (төзелеп беткән) һәм төзелеш тәмамлану турында белдерү шундый вакыт үткәннән соң җибәрелгән булса, әлеге объект үз белдеге белән төзелгән корылма булып тора. Шуңа бәйле рәвештә, мондый корылмаларга милек хокукын суд карары нигезләренә теркәргә мөмкин булачак.
Рөхсәт ителгән төзелешнең чик параметрларыннан тайпылу рөхсәте булган очракта, өч катлы шәхси торак йорт төзү мөмкинме?